MAŁOPOLSKA
Działania samorządu, których celem jest rozwój i wsparcie przedsiębiorczości
Małopolska jest dynamicznie rozwijającym się regionem, którego kapitałem są przedsiębiorczy mieszkańcy. W ciągu ostatnich 5 lat na terenie województwa przybyło ok. 71,5 tys. podmiotów gospodarczych, co lokuje region na 2. miejscu w kraju (po województwie mazowieckim) pod względem średniorocznej dynamiki ich przyrostu. Małopolskie firmy są także bardzo aktywne na rynkach zagranicznych. Wartość eksportu w 2021 r. osiągnęła 12,5 mld euro, co dało rokroczny wzrost o 25,4%. W 2021 r. na terenie Małopolski działało ponad 4,8 tys. eksporterów, co stawia województwo na 4. miejscu w kraju. Dodatkowo w regionie odnotowano ponad 20% przyrost firm sprzedających za granicę w porównaniu do 2020 r., co jest najlepszym wynikiem w Polsce. Aktywność ekonomiczną Małopolan widać także na rynku pracy, gdzie regionalna stopa bezrobocia w połowie 2023 roku wyniosła 4,3%, przy średniej 5,0% dla całego kraju.
Atutem Małopolski jest nie tylko niskie bezrobocie, ale także wykwalifikowani pracownicy, co szczególnie widoczne jest w stolicy regionu. Kraków jest liderem wśród polskich miast w sektorze nowoczesnych usług dla biznesu. Jak wynika z raportu ABSL „Sektor nowoczesnych usług biznesowych w Polsce 2022”, w stolicy Małopolski zatrudnionych było w tym obszarze ponad 92 tys. osób (23,2% ogółu zatrudnionych w sektorze w całym kraju). Kraków uzyskał także najwyższą pozycję wśród polskich miast pod względem dostępności zasobów pracowników wykwalifikowanych i wysoko wykwalifikowanych.
W dynamicznym rozwoju przedsiębiorczości w regionie istotną rolę odgrywają fundusze ze środków Unii Europejskiej. W szczególności chodzi o Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020, który był źródłem finansowania dla 1657 projektów o wartości 5,2 mld zł (wysokość dofinansowania wyniosła 3,2 mld zł) wdrażanych przez 783 podmioty gospodarcze. Łącznie w latach 2015–2022 podmioty prowadzące działalność gospodarczą, realizujące na terenie Małopolski projekty współfinansowane z funduszy europejskich w ramach różnych programów pozyskały 10,9 mld zł wsparcia z funduszy UE na przedsięwzięcia o wartości 19,6 mld zł. Stanowiło to ponad 40% środków UE wykorzystanych w Małopolsce.
Warto wspomnieć, że znajdujemy się u zbiegu dwóch perspektyw finansowych UE. Zamykana jest perspektywa 2014–2020, a równocześnie ruszają konkursy z nowego Programu Fundusze Europejskie dla Małopolski 2021–2027, które w szczególności posłużą m.in. na rozwój infrastruktury przedsiębiorstw niezbędnej dla prowadzenia prac badawczo-rozwojowych, bony na innowacje dla MŚP. Wspierane będą inwestycje w nowoczesne maszyny, urządzenia oraz technologie, zmianę modeli działalności przedsiębiorstw w kierunku cyfryzacji, gospodarki opartej na Przemyśle 4.0 oraz gospodarki o obiegu zamkniętym, rozwiązania podnoszące poziom cyberbezpieczeństwa w firmach. Wsparcie uzyskają firmy we wczesnej fazie rozwoju. Realizowane będą działania na rzecz zwiększania aktywności międzynarodowej małopolskich MŚP. W nadchodzących latach z Programu Fundusze Europejskie dla Małopolski do wykorzystania będzie 2,7 mld euro.
Nie możemy także zapomnieć, że z poziomu samorządu województwa uruchomiono znaczące wsparcie dla przedsiębiorców, w szczególnie trudnym dla regionalnej gospodarki okresie pandemii. Z badań przeprowadzonych przez Małopolskie Obserwatorium Rozwoju Regionalnego wynika, że w 2020 r. problemy finansowe wywołane przez COVID-19 dotknęły 73% małopolskich firm. Odpowiedzią Zarządu Województwa na wybuch pandemii było uruchomienie w 2020 r. Małopolskiej Tarczy Antykryzysowej, aby jak najszybciej i w takim zakresie, w jakim to było możliwe, złagodzić negatywne skutki społeczno-gospodarcze dla firm w regionie. Na realizację pakietu przedsięwzięć w ramach tej inicjatywy samorząd województwa przeznaczył ok. 2 mld złotych ze środków unijnych i z budżetu województwa, w tym 500 mln dla małopolskich przedsiębiorców na utrzymanie zatrudnienia w firmach borykających się z trudnościami finansowymi i wsparcie rynku pracy oraz na pożyczki zapewniające płynność finansową przedsiębiorcom, którzy wskutek pandemii ponieśli straty finansowe. Ta pomoc pozwoliła wielu przedsiębiorcom na przetrwanie tego trudnego okresu oraz na uratowanie ponad 30 tys. miejsc pracy w Małopolsce.
Samorząd Województwa uznał gospodarkę za jeden z pięciu kluczowych obszarów Strategii Rozwoju Województwa „Małopolska 2030” (przyjętej przez Sejmik w grudniu 2020 r.), na których powinna się koncentrować polityka rozwoju regionu w perspektywie roku 2030. Szczególny nacisk położyliśmy w strategii na innowacyjność, która jest podstawą budowania konkurencyjności zarówno na poziomie firm, jak i regionu. Dużą wagę przywiązujemy do wsparcia działalności innowacyjnej przedsiębiorstw, zwiększenia aktywności w zakresie badań i rozwoju, komercjalizacji wyników badań naukowych i transfer nowoczesnych technologii. Niezbędnym elementem rozwoju gospodarczego regionu jest dążenie do zwiększenia poziomu inwestycji, dlatego też w strategii skoncentrowano się na działaniach na rzecz pozyskiwania i scalania terenów inwestycyjnych oraz promocji gospodarczej regionu w kraju i za granicą. Do podnoszenia poziomu konkurencyjności małopolskiej gospodarki powinny się przyczyniać m.in. transformacja modeli biznesowych przedsiębiorstw w kierunku gospodarki opartej na Przemyśle 4.0, wsparcie dla start-upów, rozwój klastrów, w szczególności w obszarach inteligentnych specjalizacji i wysokich technologii, rozbudowa infrastruktury na terenach przeznaczonych na prowadzenie działalności gospodarczej, działania na rzecz poprawy poziomu obsługi inwestorów przez sektor publiczny.
Bardzo ważną rolę we wsparciu przedsiębiorców mają instytucje otoczenia biznesu, które wspólnie z przedsiębiorcami, naukowcami i samorządowcami tworzą ekosystem rozwoju małopolskiej gospodarki. Szczególną rolę odgrywa Krakowski Park Technologiczny (KPT), zarządzający Polską Strefą Inwestycji na obszarze województwa małopolskiego. W 2022 r. KPT wydało 47 decyzji o wsparciu dla przedsiębiorców, a suma zadeklarowanych nakładów inwestycyjnych przez firmy sięgnęła 1,7 mld zł.
Strategiczne kierunki rozwoju gospodarczego regionu wyznaczają regionalne inteligentne specjalizacje: nauki o życiu (Life Science), energia zrównoważona, technologie informacyjne i komunikacyjne, chemia, produkcja metali i wyrobów metalowych oraz wyrobów z mineralnych surowców niemetalicznych, elektrotechnika i przemysł maszynowy, przemysły kreatywne i czasu wolnego. Małopolskie inteligentne specjalizacje mają największy udział w tworzeniu PKB w regionie i dają najwięcej miejsc pracy. Wspierają obszary o największym potencjale rozwoju, wzmacniając konkurencyjność Małopolski zarówno na arenie krajowej, jak i międzynarodowej.
Od dekady wdrażany jest w Małopolsce projekt SPIN, w ramach którego przedstawiciele środowiska naukowego, współpracując z przedsiębiorcami i odpowiadając na ich konkretne potrzeby, przyczyniają się do skuteczniejszego transferu wiedzy na linii nauka – biznes. W obecnej edycji projektu wsparcie przedsiębiorców odbywa się w ramach ośmiu, prowadzonych przez partnerów, centrów transferu wiedzy odpowiadających swoim zakresem tematycznym regionalnym specjalizacjom. Projekt SPIN zmienia standardowe myślenie o innowacjach jako obszarze zarezerwowanym tylko dla dużych firm, posiadających zasoby finansowe, zaplecze badawcze lub działy ds. rozwoju. Pozwala on mniejszym firmom w Małopolsce konkurować w opracowywaniu i wdrażaniu innowacji na równi z dużymi podmiotami. Dzięki projektowi przedsiębiorcy uzyskują dostęp do profesjonalnej kadry ekspertów wyspecjalizowanej w konkretnej dziedzinie. W ramach projektu samorząd województwa współpracuje m.in. z Uniwersytetem Jagiellońskim, Instytutem Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Politechniką Krakowską, Akademią Górniczo-Hutniczą czy Instytutem Ceramiki i Materiałów Budowlanych należącym do Sieci Badawczej Łukasiewicz. W projekcie naukowcy doradzają przedsiębiorcom, zarówno tym, którzy mają już pomysł na innowację w swojej firmie, jak również tym, którzy szukają nowych kierunków rozwoju czy zmagają się z różnymi wyzwaniami. Efekty projektu zostały docenione i Województwo Małopolskie za projekt SPIN otrzymało Polską Nagrodę Inteligentnego Rozwoju 2022 w kategorii „Wspieranie innowacyjności i konkurencyjności gospodarki” oraz nagrodę „GOZpodarz 2022” w konkursie organizowanym przez Pracodawców RP.
